Sıtma, esas olarak sivrisinek ısırıkları yoluyla bulaşır ve mevcut önleme yöntemleri, böcekleri öldürmekten veya sivrisineklerin parazit bulaşmasını önlemekten başka bir şey değildir.
Sıtma, enfekte dişi Anopheles sivrisinekleri tarafından bulaşan bir hastalıktır. Dişi Anopheles sivrisinek sıtmalı bir hastayı ısırdıktan sonra, sivrisinek enfekte olur ve başka bir kişiyi ısırdığında hastalığı yayar.
Parazit, kanla birlikte bağırsağa girecek ve gelişimin bir sonraki aşamasına geçecektir. Parazit bu aşamada sivrisineğin tükürük bezine aktarılırsa sivrisinek bulaşma yeteneğine sahiptir.
Imperial College London’ın Zero projesindeki proje bilim adamlarına göre, parazit taşıyan sivrisineklerin yalnızca yüzde 10’u parazitin enfeksiyon aşamasına gelmesi için yeterince uzun yaşıyor.
Bilim adamları, bağırsaktaki parazitlerin büyümesini yavaşlatmak ve sivrisinek parazitlerinin tükürük bezlerine ulaşmadan önce yaşlanmasını ve ölmesini sağlamak için araştırmaya başladılar.
Bilim adamları, kanla beslendikleri her seferinde iki “antibakteriyel peptit” molekülü üretmek için genetiği değiştirilmiş Anopheles gambiae sivrisinekleri var.
Afrika pençeli kurbağalarından ve bal arılarından elde edilen bu moleküller, parazit metabolizmasına müdahale ederek sivrisineklerin yaşam sürelerini kısaltarak sivrisineklerin parazit bulaşıcı hale gelmeden ölme şansını artırıyor. Genel olarak, yetişkin dişi sivrisinekler yaklaşık altı hafta yaşar.
Araştırmacılar, değiştirilmiş sivrisineklerin sıtmayı sıradan sivrisineklerden daha düşük bir başarı oranıyla ilettiğini denediler. Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler vahşi doğada diğer sivrisineklerle çiftleşirse, yavrular da aynı gene sahip olacak ve bu da sıtmayı bastırmaya yardımcı olacaktır.
Tek üzücü olan, sivrisineklerin kısa ömürleri nedeniyle, elde edilen hayatta kalmanın açıkça dezavantajlı olmasıdır ve doğal ortamın gen havuzu tarafından hızla ortadan kaldırılması çok muhtemeldir.
Bu nedenle bilim adamları, popülasyonları değiştirilmiş genlerin genetik bileşenlerini yaymaya zorlayan ve dolayısıyla sivrisinek genlerini iyileştiren gen sürücülerini inceliyorlar.
Araştırmacılar, Tanzanya’daki tesislerde sivrisinekleri iyileştirmeyi planlıyorlar. Biri yalnızca parazit önleyici moleküle ve diğeri yalnızca gen sürücüsüne sahip iki sivrisinek türü test edildi. Her ikisi de ekolojik tehlike arz etmiyorsa, tek bir şekilde birleştirilebilirler.
Doktora sonrası araştırmacı ve makalenin ortak yazarı Astrid Hoermann şunları söyledi:
“Yıllarca parazitlerle enfekte olmayan sivrisinekler ya da tüm parazitlerden kurtulmak için kendi bağışıklık sistemlerine güvenen sivrisinekler yaratmaya çalıştık, ama boşuna. Sivrisineklerde parazit büyümesini geciktirmek, sıtma bulaşmasını durdurmak için daha fazla fırsat sunan kavramsal bir değişimdir. “
